Ngày đăng: 05-10-2024
Thị trường xe ô tô điện Việt Nam đã có những bước đột phá lớn, dần bắt nhịp với xu thế điện khí hóa trên toàn cầu. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về toàn cảnh thị trường và các đơn vị cung cấp xe điện nổi bật tại Việt Nam.
Chỉ trong vài năm trở lại đây, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam chứng kiến những chuyển mình to lớn, đó là sự trỗi dậy mạnh mẽ của các loại xe ô tô điện. Theo dữ liệu thống kê, nếu như trong năm 2020, các doanh nghiệp trong nước chưa sản xuất, lắp ráp ô tô hybrid, xe ô tô điện thì tới năm 2022 đã có 1,318 xe hybrid và 7,483 xe ô tô điện được đưa ra thị trường. Năm 2023 tiếp tục chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc khi 15.486 xe ô tô điện được sản xuất, và lắp ráp trong nước. Chỉ riêng quý 1/2024, 7.195 xe ô tô điện được sản xuất trong trong nước, nâng tổng số xe điện sản xuất, lắp ráp trong nước tính từ 2021 tới nay là 30.298 chiếc.
Những con số này sẽ còn tiếp tục tăng trưởng và dự kiến bứt phá hơn nữa trong tương lai gần...
Hình 1: Số lượng xe ô tô điện ở Việt Nam tăng đột biến
Với một loạt các yếu tố thuận lợi giúp thúc đẩy như định hướng giảm phát thải của chính phủ, quy định ngày càng nghiêm ngặt về khí thải xe, chính sách ưu đãi và kích cầu người dùng chuyển đổi sang phương tiện xanh, và chi phí tiếp cận xe điện ngày càng hợp lý, trong trung hạn, thị trường ô tô điện Việt Nam sẽ tiếp tục có rất nhiều cơ hội đột phá và phát triển.
Theo báo cáo nghiên cứu từ BMI Research, dự báo rằng doanh số bán xe ô tô điện mới tại Việt Nam năm 2024 sẽ tăng 114,8% so với cùng kỳ năm 2023, đạt khoảng 18.000 chiếc. Trong đó, doanh số bán xe thuần điện (BEV) tăng 104,4%, dự kiến sẽ đạt gần 17.000 chiếc. Doanh số bán xe điện hybrid plug-in (PHEV) cũng được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng đáng kể, tăng gấp 9 lần so với năm 2022, lên gần 1.100 chiếc.
Theo báo cáo nghiên cứu từ Mordor Intelligence, Quy mô thị trường xe điện Việt Nam ước tính đạt 2,48 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ đạt 5,67 tỷ USD vào năm 2029, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 18% trong giai đoạn dự báo (2024-2029).
Hiệp hội Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo rằng Việt Nam sẽ đạt mốc 1 triệu xe ô tô điện vào khoảng năm 2028 và khoảng 3,5 triệu xe điện vào năm 2040.
Hình 2: Quy mô thị trường xe điện Việt Nam hiện tại và dự báo tăng trưởng trong tương lai
Những kết quả ấn tượng mà thị trường xe ô tô điện Việt Nam đạt được, và khả năng phát triển vượt bậc trong tương lai được thúc đẩy trực tiếp bởi nhiều yếu tố quan trọng như hỗ trợ từ chính phủ, nỗ lực của các nhà sản xuất, chuỗi cung ứng và đặc biệt là từ nhu cầu thiết thực của người tiêu dùng.
Chính sách ưu đãi lệ phí đăng ký xe cho xe ô tô điện có ý nghĩa quan trọng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ đối với các phương tiện xanh và góp phần giúp đẩy nhanh tiến trình điện khí hóa tại Việt Nam. Cụ thể theo quy định tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP về lệ phí trước bạ, trong vòng 03 năm kể từ ngày hiệu lực (01/3/2022), ô tô điện chạy pin được hưởng ưu đãi lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu là 0%. Trong vòng 2 năm tiếp theo (từ 01/3/2025 đến 01/3/2027), nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi. Quy định trên áp dụng cho cả xe sản xuất, lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu nguyên chiếc và có hiệu lực liên tục với tổng thời gian là 5 năm. Trong khi đó, đối với xe dùng động cơ đốt trong, chính sách giảm lệ phí trước bạ chỉ áp dụng đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước, thời hạn 6 tháng và chỉ giảm 50%.
Ngoài ra, xe ô tô điện cũng được hưởng ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt 3% (giảm từ 15%), áp dụng từ 1/3/2022 đến 28/2/2027.
Nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà sản xuất xe ô tô điện chủ chốt trong việc mở rộng mạng lưới trạm sạc đóng vai trò quan trọng, tạo động lực mạnh mẽ để thúc đẩy việc phổ biến và chấp nhận rộng rãi xe điện tại Việt Nam. Chỉ tính riêng trạm sạc của VinFast, theo quy hoạch, cả nước có khoảng 150.000 cổng sạc phủ khắp 63 tỉnh thành. Nhờ tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, chủ xe VinFast có thể dễ dàng tìm thấy trạm sạc ở mọi nơi, từ nội thành đến quốc lộ, từ đồng bằng đến vùng núi. Nhà sản xuất xe điện Việt ước tính khoảng cách tối đa giữa các trạm sạc trong nội thành là khoảng 3.5 km và 65 km trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và cao tốc.
Sự gia tăng mạnh mẽ của tầng lớp trung lưu và dân số trẻ đã làm thay đổi dần hành vi tiêu dùng trong ngành công nghiệp ô tô. Việc khách hàng mua ô tô ngày càng quan tâm đến các công nghệ tiên tiến, hiệu quả sử dụng và nhận thức về môi trường sẽ tạo cơ hội cho sự phát triển của thị trường ô tô điện. Sự chú trọng về tối ưu chi phí vận hành, và bảo trì đã thúc đẩy một bộ phận không nhỏ người dùng Việt Nam chuyển đổi từ xe xăng/ dầu sang xe ô tô điện.
Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố giúp thúc đẩy tỷ lệ sở hữu ô tô như sự gia tăng của thu nhập khả dụng, sự tăng trưởng nhanh của tầng lớp trung lưu, và tốc độ đô thị hóa cao. Trong khi đó tỷ lệ sở hữu ô tô tại Việt Nam còn tương đối thấp, thậm chí thấp hơn nhiều so với một số quốc gia trong khu vực như Thái Lan. Theo số liệu thống kê vào tháng 03. 2023, tỷ lệ sở hữu ô tô trên 1000 dân ở nước ta là 50 xe. Điều này chỉ ra rằng, Việt Nam có nhiều dư địa cho sự phát triển của thị trường ô tô nói chung và thị trường xe ô tô điện nói riêng. Chắc chắn rằng, ngoài động lực chuyển đổi xanh từ chính phủ, các tổ chức, cũng như người tiêu dùng thì đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy thị trường xe ô tô điện Việt Nam trong tương lai.
Hình 3: Nhiều yếu tố thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe điện
Hiện nay thị trường xe ô tô điện Việt Nam chứng kiến sự góp mặt của rất nhiều các tên tuổi lớn trên thế giới, làm bức tranh thị trường ngày càng sôi động. Tuy vậy, nhà sản xuất đặt nền móng vững chắc cho thị trường xe điện Việt là Vinfast, hãng xe điện nội địa của Việt Nam.
VinFast hiện đang chiếm lĩnh thị trường xe điện với thế mạnh danh mục sản phẩm đa dạng và hệ thống hạ tầng trạm sạc trải rộng khắp cả nước. Theo báo cáo kinh doanh năm 2023, Vinfast đã giao 34,855 ô tô điện ra thị trường, tăng trưởng 374% so với năm trước đó. 72% trong số đó được bán cho các đơn vị liên quan, chủ yếu là công ty cổ phần Di chuyển xanh và thông minh GSM, đơn vị cho thuê phương tiện giao thông xanh và taxi đa nền tảng.
V-Green - nằm cùng trong hệ sinh thái với Vinfast, công ty của tỷ phú Phạm Nhật Vượng - đã công bố mô hình nhượng quyền trạm sạc dưới hình thức "doanh nghiệp và người dân cùng làm". Các trạm sạc này chỉ phục vụ xe điện của VinFast, và tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn khi nhiều hãng xe điện nước ngoài vẫn đang gặp khó khăn trong việc thiết lập hạ tầng sạc tại Việt Nam.
Dù gia nhập ngành công nghiệp ô tô chưa lâu nhưng thương hiệu xe Việt này đã không ngần ngại thử sức tại các đấu trường lớn như Mỹ và liên tục mở rộng thị trường sang các nước tiềm năng trong khu vực như Indonesia, Ấn Độ.
Trước thực tế rằng xe điện Trung Quốc bị áp thuế cao tại thị trường châu Âu và Mỹ, Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà sản xuất xe ô tô điện đến từ quốc gia này nhằm mở rộng thị phần xuất khẩu. Đến nay, ít nhất 5 thương hiệu xe điện Trung Quốc đã gia nhập thị trường Việt Nam, phủ khắp các phân khúc từ xe mini đến SUV và MPV.
Đáng kể đến đó là sự xuất hiện của thương hiệu xe điện lớn thứ 2 trên thế giới, BYD. Trong 2023, hãng đã ghi nhận những thành công vượt bậc với tổng cộng hơn 3 triệu xe điện được bán ra trong đó có 1,6 triệu ô tô thuần điện (BEV), tăng trưởng 62% so với năm 2022. Với chiến lược mở rộng toàn cầu, BYD đã gia tăng đáng kể xuất khẩu, đạt mức tăng 334% với 242.765 xe xuất ra các thị trường quốc tế, bao gồm các nước châu Âu, Mỹ và nhiều quốc gia khác. BYD đã mở nhà máy sản xuất xe điện đầu tiên tại Thái Lan vào tháng 7 năm 2024, đây là nhà máy đầu tiên của hãng tại khu vực Đông Nam Á. BYD hiện đang là thương hiệu xe điện dẫn đầu tại Thái Lan, chiếm khoảng 47% doanh số xe điện trong quý 1 năm 2024.
Một tên tuổi khác về xe điện tại Trung Quốc là Tập đoàn Chery đã có những đầu tư đáng kể vào thị trường Việt Nam thông qua liên doanh Geleximco và Công ty TNHH Omoda & Jaecoo (thuộc tập đoàn Chery), với kế hoạch đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất ô tô tại tỉnh Thái Bình trị giá hơn 800 triệu USD, công suất 200,000 xe mỗi năm. Trước khi nhà máy hoàn thành (vào năm 2026), Omoda & Jaecoo sẽ nhập khẩu các mẫu xe thuần điện crossover Suv Omoda E5 và mẫu xe việt dã công nghệ Jaecoo 7 Phev từ Indonesia để hưởng ưu đãi về thuế nhập khẩu nội khối (AFTA).
Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, nếu như năm 2020 chỉ có 6 xe ô tô điện nhập khẩu vào Việt Nam (xe hybrid là 894 xe), năm 2021 là 33 xe; năm 2022 là 113 xe thì chỉ riêng quý 1/2024 số lượng xe ô tô điện nhập khẩu vào Việt Nam đã là 366 chiếc. Với sự xuất hiện ồ ạt của các thương hiệu xe Trung Quốc, dự báo số lượng xe ô tô điện nhập khẩu sẽ tăng nhanh trong nửa cuối năm 2024.
Tuy có nhiều lợi thế về mặt công nghệ, năng lực sản xuất pin, và kinh nghiệm trên thị trường quốc tế, nhưng các hãng xe này lại chưa triển khai cụ thể việc xây dựng hệ thống trạm sạc tại Việt Nam mà chủ yếu phụ thuộc vào bên thứ 3 hoặc giải pháp tự sạc tại nhà. Đây có thể là một điểm yếu khi phải đối mặt với hệ sinh thái xe và trạm sạc của Vinfast.
Thị trường xe ô tô điện cao cấp tại Việt Nam cũng không kém phần sôi động với sự góp mặt của những thương hiệu hàng đầu như Mercedes, BMW và Audi. Các mẫu xe nổi bật như Mercedes EQS, BMW i4 và Audi e-tron đang tạo nên cuộc cạnh tranh gay cấn, mặc dù giá bán lên đến vài tỷ đồng, khiến doanh số chưa đạt kỳ vọng. Tuy nhiên, phân khúc này vẫn có những khách hàng đặc thù, mang lại nhiều lựa chọn sang trọng.
Với sự hợp tác giữa Tasco Auto và Zeekr - một thương hiệu xe ô tô điện cao cấp thuộc tập đoàn Geely Holding đã đem đến một sự lựa chọn mới trong phân khúc cao cấp tại Việt Nam. Zeekr đã lập một kỷ lục vô cùng ấn tượng đối với nhà sản xuất xe thuần điện. Chỉ trong vòng 33 tháng kể từ khi ra mắt vào năm 2021, hãng xe này đã giao giao hơn 310.000 xe trên hơn 30 thị trường bao gồm các quốc gia châu Âu (Thụy Điển, Hà Lan…), cũng như tại châu Á, châu Úc và Trung Đông. Trong 6 tháng đầu năm 2024, doanh số toàn cầu của Zeekr đạt 206% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó riêng quý 2/2024 đạt gần 55.000 xe.
Ngoài các mẫu xe ô tô thuần điện, các thương hiệu ô tô lớn tại Việt Nam như Toyota, Hyundai, Honda … đang phân phối các dòng xe hybrid, cho người dùng có thêm nhiều lựa chọn chuyển đổi xanh. Theo dữ liệu công bố bởi VAMA, tính đến hết tháng 7, 2024, doanh số xe hybrid phổ thông tại Việt Nam đạt 4,142 xe (chỉ tính các hãng công bố số liệu bán hàng). Tuy nhiên xe hybrid cũng vướng nhiều trở ngại như giá thành sản phẩm còn cao và không được hưởng các ưu đãi thuế, và lệ phí như ô tô thuần điện.
Hình 4: Vinfast và nhiều thương hiệu xe điện đang ồ ạt tràn vào thị trường Việt Nam
Như các quốc gia khác trên thế giới, thị trường xe ô tô điện Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức như việc tối ưu công nghệ, cơ sở hạ tầng trạm sạc, năng lực sản xuất pin … Tuy nhiên điều này sẽ không ngăn cản được xu thế điện khí hóa, và tốc độ phát triển mạnh mẽ của thị trường xe điện Việt.
FICAR - AUTHOR
So sánh ô tô điện và ô tô xăng một cách toàn diện từ chi phí, hiệu suất đến tác động môi trường. Khám phá đâu là lựa chọn tối ưu cho nhu cầu và phong cách sống của bạn!
Ô tô điện sử dụng pin và động cơ điện để vận hành mà không phát thải khí CO₂. Khám phá cách hoạt động, ưu điểm nổi bật, và những thách thức của loại xe thân thiện với môi trường này.
Cá nhân hóa và công nghệ số đang dẫn đầu xu hướng chăm sóc khách hàng ngành ô tô năm 2024
Đánh giá trực tuyến không chỉ giúp các doanh nghiệp sửa chữa ô tô tăng uy tín mà còn là công cụ tiếp thị hiệu quả, tạo dựng lòng tin với khách hàng tiềm năng. Tìm hiểu cách quản lý đánh giá để thúc đẩy doanh số và xây dựng thương hiệu bền vững.
Tiếng Anh